16. Prawo do korzystania ze składnika aktywów

Umowa zawiera leasing jeśli:

1. dotyczy zidentyfikowanego składnika aktywów, który może być albo wyraźnie określony w umowie (np. w oparciu o numer inwentarzowy lub wskazanie konkretnego piętra w budynku) lub pośrednio określony w momencie, gdy jest udostępniony do użytkowania klientowi, oraz
2. leasingobiorca otrzymuje zasadniczo wszystkie korzyści ekonomiczne z tego składnika aktywów w okresie jego użytkowania, tj. zarówno podstawowe pożytki, jak i inne płynące z niego korzyści, oraz
3. leasingobiorca ma prawo do określenia sposobu wykorzystania zidentyfikowanego składnika aktywów.

Grupa jako leasingobiorca ujmuje w sprawozdaniu finansowym umowy leasingowe jako:

1. prawo do korzystania ze składnika aktywów w cenie nabycia:
   • obejmującą wartość zobowiązania z tytułu leasingu powiększoną o płatności dokonane na moment lub przed zawarciem umowy, początkowe koszty bezpośrednie związane z zawarciem umowy, szacunkowe koszty demontażu i usunięcia składnika aktywów, koszty przeprowadzenia renowacji miejsca, w którym znajdował się składnik aktywów, koszty doprowadzenia przedmiotu leasingu do stanu, w jakim, zgodnie z umową, ma zostać zwrócony, chyba że koszty te zostały poniesione, aby wyprodukować zapasy,
   • pomniejszoną o należności z tytułu zachęt udzielonych przez leasingodawcę,
2. zobowiązanie z tytułu leasingu stanowiące sumę bieżącej wartości opłat leasingowych i bieżącej wartości oczekiwanych płatności na koniec umowy leasingu.

Po początkowym ujęciu Grupa wycenia prawo do korzystania ze składnika aktywów w cenie nabycia pomniejszonej o odpisy amortyzacyjne oraz trwałą utratę wartości. Okres amortyzacji ustalony jest:

1. jeśli prawo własności do składnika aktywów zostanie przeniesione na leasingobiorcę lub leasingobiorca jest pewny skorzystania z opcji wykupu, wtedy okres amortyzacji obejmuje okres od początku umowy do końca okresu ekonomicznej użyteczności składnika aktywów, lub
2. okres amortyzacji obejmuje okres od początku umowy do wcześniejszego z:
   • końca okresu ekonomicznej użyteczności składnika aktywów, lub
   • końca umowy leasingu.

Bieżąca wartość przyszłych płatności z tytułu leasingu obliczana jest z zastosowaniem stopy dyskonta. Spółki ENEA S.A., ENEA Operator Sp. z o.o., ENEA Wytwarzanie Sp. z o.o., Enea Elektrownia Połaniec S.A., Lubelski Węgiel „Bogdanka” S.A. stosują krańcową stopę procentową, czyli stopę, do której zapłaty byłaby zobowiązana ENEA S.A. w oparciu o podobną umowę leasingową lub, gdy nie można jej ustalić, stopę procentową, na dzień rozpoczęcia leasingu, przy której ENEA S.A. musiałby dokonać pożyczki środków niezbędnych do zakupu oznaczonego składnika aktywów, na podobny okres i przy zachowaniu podobnych zabezpieczeń. ENEA S.A. stosuje stopę procentową równą 6-miesięcznemu WIBOR z ostatniego dnia roku poprzedzającego rok obrotowy powiększoną o marżę. Pozostałe spółki stosują stopę procentową równą 1 miesięcznemu WIBOR z ostatniego dnia roku poprzedzającego rok obrotowy powiększoną o marżę. Wysokość stopy dyskonta co roku będzie analizowana i aktualizowana. W przypadku subleasingu w Grupie ENEA leasingobiorca stosuje stopę dyskonta leasingodawcy.

Grupa wyznacza czas leasingu, tj. nieodwołalny okres leasingu, łącznie z:

1. okresem dotyczącym opcji przedłużenia umowy leasingu, jeżeli jest wystarczająco pewne, że Grupa skorzysta z tego prawa, i
2. okresem dotyczącym opcji wypowiedzenia umowy leasingu, jeżeli jest wystarczająco pewne, że Grupa nie skorzysta z tego prawa.

Grupa dla większości umów leasingowych przyjmuje okres leasingu zgodny z okresem umowy. Dla umów zawartych na czas nieokreślony, Grupa ustala minimalny okres przywiązania obu stron do umowy. Jeśli Grupa nie jest w stanie określić jak długo ma zamiar korzystać ze składnika aktywów, a taki szacunek mógłby zostać potraktowany jako okres leasingu w przypadku umów na czas nieokreślony, Grupa przyjmuje, że nieodwoływalnym okresem umowy będzie okres wypowiedzenia tej umowy.

W przypadku prawa do wieczystego użytkowania gruntów okres leasingu zgodny jest z czasem trwania prawa do użytkowania.

W kolejnych okresach, zobowiązanie leasingowe wyceniane jest z uwzględnieniem:

1. naliczonych odsetek (rozwinięcie dyskonta),
2. spłat rat leasingowych,
3. odzwierciedlenia skutków ponownej oceny umowy, zmian w umowie lub zmiany charakteru opłat zmiennych, które w swej istocie mają stały charakter.

Saldo zobowiązania w danym okresie będzie stanowiło różnicę między wartością bieżącą opłat leasingowych a sumą rat kapitałowych za dany okres. Część odsetkowa raty leasingowej jest odnoszona bezpośrednio w rachunek wyników.

Grupa w umowach wieloelementowych ujmuje komponenty leasingowe oddzielnie od komponentów nieleasingowych. Grupa alokuje wynagrodzenie umowne do wszystkich komponentów, wykorzystując indywidualne ceny sprzedaży w przypadku komponentów leasingowych oraz zagregowane indywidualne ceny sprzedaży w przypadku komponentów nieleasingowych.

Grupa korzysta z praktycznego zwolnienia i nie stosuje modelu ujmowania leasingu w odniesieniu do:

1. leasingu krótkoterminowego (umowa zawarta na okres do 12 miesięcy i nie zawiera prawa wykupu aktywa),
2. leasingu niskocennych aktywów, których wartość początkowa w przypadku nowych aktywów nie przekracza kwoty 10 tys. zł (nawet jeśli ich wartość jest istotna po zagregowaniu) oraz aktywa nie są w wysokim stopniu zależne lub powiązane z innymi aktywami określonymi w umowie.

Zwolnienie nie dotyczy sytuacji, w której Grupa przekazuje składnik aktywów w subleasing lub spodziewa się przekazania. W przypadku, gdy Grupa zdecyduje się na zastosowanie zwolnienia, wówczas rozpoznaje płatności leasingowe jako koszt zgodnie z metodą liniową przez okres leasingu.

Prawo wieczystego użytkowania gruntu od 1 stycznia 2019 r. ujmowane jest jako prawo do korzystania ze składnika aktywów i podlega amortyzacji.

W czerwcu 2019 r. Komitet ds. Interpretacji MSSF („KIMSF”) wydał podsumowanie decyzji podjętej na publicznych posiedzeniach dotyczących interpretacji w odniesieniu do MSSF 16 w kwestii m.in. prawa do podziemnych części gruntów. Przed wydaniem powyższej decyzji przez KIMSF Grupa nie uznawała umów dających jej prawa do korzystania z podziemnych części gruntu za umowy stanowiące leasing zgodnie z definicją leasingu wprowadzoną przez MSSF 16. Podobnie za umowy leasingu Grupa nie uznawała służebności przesyłu, zarówno dotyczących sytuacji gdzie na gruncie objętym służebnością posadowione są słupy energetyczne, jak i gdzie infrastruktura nie jest posadowiona, a służebność dotyczy tylko linii elektroenergetycznej biegnącej nad gruntem. Po dokonaniu szczegółowej analizy wpływu decyzji Komitetu na zasady rachunkowości, Grupa uznała te umowy za umowy leasingu. Spowodowało to wzrost aktywów z tytułu prawa do użytkowania i zobowiązań leasingowych prezentowanych w sprawozdaniu z sytuacji finansowej. Prawo do korzystania ze składnika aktywów w odniesieniu do służebności na rzecz Lasów Państwowych rozpoznano w wartości zerowej z uwagi na zmienność opłat. Szczegółowy wpływ tej zmiany zaprezentowano w nocie 15 oraz w tabeli poniżej.

Prawa do korzystania z podziemnej części gruntu

Wartość prawa do korzystania ze składnika aktywów oraz zobowiązania leasingowego została oszacowana na bazie opłat rocznych oraz szacowanego ekonomicznego okresu życia wynikającego z rejestru środków trwałych. Grupa planuje w przyszłości szczegółową identyfikację umów dotyczących używania przestrzeni pod gruntem dotyczącej pasów drogowych oraz innych umów dotyczących umieszczania urządzeń w pasie drogowym i określenie na tej podstawie precyzyjnie wartości prawa do używania aktywów.

Stopa dyskontowa

Sposób ustalania wysokości stopy dyskontowej opisany jest powyżej w zasadach rachunkowości.

Za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2020 r.:

Za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2019 r