| Ekspozycja na ryzyko stóp procentowych | Zarządzanie ryzykiem |
|---|---|
| Ryzyko zmiany stóp procentowych związane jest z negatywnym wpływem zmian rynkowej stopy procentowej na sytuację finansową Grupy Kapitałowej ENEA. Ekspozycja na ryzyko stopy procentowej wynika z zawartych umów kredytowych oraz umów programów emisji obligacji.
Z uwagi na obowiązujący w Grupie model aranżowania finansowania, ryzyko stopy procentowej jest identyfikowane oraz podlega zarządzaniu (kwantyfikowanie, mitygowanie) przez Jednostkę Dominującą. Aranżowanie finansowania odbywa się w oparciu o oprocentowanie zmienne, które kalkulowane jest w korelacji ze stawkami rynkowymi (międzybankowymi). Działania zabezpieczające w obszarze stopy procentowej realizowane są w oparciu o Politykę zarządzania ryzykiem walutowym i ryzykiem stopy procentowej w Grupie ENEA. Zgodnie z ww. Polityką – ekspozycja na ryzyko stóp procentowych identyfikowana jest wyłącznie w oparciu o stronę zobowiązaniową planowanych przepływów pieniężnych, bez uwzględniania wartości inwestycji finansowych (które cechują się niższym tenorem, niż zobowiązania finansowe) – przy czym dotyczy to wyłącznie zobowiązań finansowych o charakterze długoterminowym. |
Zgodnie z przyjętymi w roku 2019 na mocy Polityki zarządzania ryzykiem walutowym i ryzykiem stopy procentowej w Grupie ENEA strategiami zabezpieczenia ryzyka stopy procentowej, Grupa ogranicza ryzyko stopy procentowej poprzez zawieranie kontraktów wymiany płatności odsetkowych (ang. IRS – Interest Rate Swap). Wykorzystanie instrumentów zabezpieczających umożliwia wymianę serii płatności odsetkowych w tej samej walucie, naliczanych od uzgodnionej kwoty nominalnej i dla ustalonego okresu, przy czym Grupa płaci odsetki oparte na stałym oprocentowaniu, natomiast druga strona transakcji (bank) na oprocentowaniu zmiennym. W celu uzyskania jak największej efektywności zabezpieczenia parametry instrumentu zabezpieczającego są tożsame z warunkami transakcji zabezpieczanej (tzw. pozycji bazowej). W konsekwencji, prowadzi to do powstania powiązania ekonomicznego między poszczególnymi płatnościami wynikającymi z obsługi finansowania zewnętrznego oraz zabezpieczającymi je instrumentami pochodnymi. Przy ścisłym powiązaniu pozycji zabezpieczanej i instrumentu zabezpieczającego za podstawowe źródło nieefektywności powiązań uznaje się ryzyko nienależytego wywiązania się przez kontrahentów z zawartych umów (na podstawie których zawierane są transakcje zabezpieczające) lub wcześniejsze rozliczenie pozycji zabezpieczanej. |
Na 31 grudnia 2020 r. Grupa posiada zobowiązania z tytułu kredytów bankowych i dłużnych papierów wartościowych w wysokości 7 831 817 tys. zł. Wartość zadłużenia, o którym mowa powyżej, została zabezpieczona w 59,7% transakcjami zabezpieczającymi ryzyko stopy procentowej (instrumenty IRS).
Poniższa tabela przedstawia profil podatności Grupy na ryzyko zmiany stóp procentowych poprzez prezentację aktywów i zobowiązań finansowych w podziale według zmiennych i stałych stóp procentowych:
| Stan na | ||
|---|---|---|
| 31 grudnia 2020 | 31 grudnia 2019 | |
| Instrumenty o stałej stopie procentowej | ||
| Aktywa finansowe | 3 318 473 | 4 891 004 |
| Zobowiązania finansowe | (2 843 605) | (2 842 799) |
| Wpływ zabezpieczenia IRS | (4 672 992) | (5 201 117) |
| Razem | (4 198 124) | (3 152 912) |
| Instrumenty o zmiennej stopie procentowej | ||
| Aktywa finansowe | 737 229 | 950 877 |
| Zobowiązania finansowe | (7 255 663) | (9 207 397) |
| Wpływ zabezpieczenia IRS | 4 672 992 | 5 201 117 |
| Razem | (1 845 442) | (3 055 403) |
W ramach aktywów finansowych o stałej stopie procentowej Grupa prezentuje przede wszystkim środki pieniężne deponowane na lokatach, należności handlowe, które są oprocentowane stałą stopą procentową odsetek karnych tylko w przypadku przekroczenia terminu płatności oraz aktywa z tytułu umów z klientami.
W okresie 12 miesięcy zakończonym 31 grudnia 2020 r. ENEA S.A. zawarła transakcje zabezpieczające ryzyko stopy procentowej (Interest Rate Swap) dla ekspozycji o wartości 1 000 000 tys. zł. Łączna wartość ekspozycji dotycząca obligacji i kredytów zabezpieczona transakcjami IRS na 31 grudnia 2020 r. wynosiła 4 672 992 tys. zł. Ponadto ENEA S.A. posiada kredyty oprocentowane wg. stałej stopy procentowej o łącznym wolumenie 584 014 tys. zł. Zawarte transakcje wpływają w istotny sposób na przewidywalność strumieni wydatków i kosztów finansowych. Wycena tych instrumentów jest prezentowana w pozycji: Zobowiązania finansowe wyceniane w wartości godziwej. Instrumenty pochodne są traktowane, jako zabezpieczenie przepływów, w związku, z czym, są ujmowane i rozliczane w księgach z zastosowaniem zasad dotyczących rachunkowości zabezpieczeń.
Na 31 grudnia 2020 r. zobowiązania finansowe wyceniane w wartości godziwej dotyczące wyceny IRS wyniosły 139 673 tys. zł (na 31 grudnia 2019 r. 23 802 tys. zł). Istotny wzrost wielkości zobowiązań wynikających z wyceny transakcji IRS jest skutkiem podjęcia przez Radę Polityki Pieniężnej dwóch decyzji dotyczących obniżek stóp procentowych w I półroczu 2020 r. Decyzje były bezpośrednio związane z działaniami zmierzającymi do zmniejszenia negatywnych skutków wystąpienia pandemii wirusa SARS-CoV-2.
Poniższa tabela przedstawia wpływ zmiany stopy procentowej na wynik finansowy Grupy w odniesieniu do instrumentów oprocentowanych zmienną stopą procentową:
| Stan na 31 grudnia 2020 | Stan na 31 grudnia 2019 | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Wartość księgowa | Wpływ ryzyka stopy procentowej na wynik finansowy (okres 12 miesięcy) |
Wartość księgowa | Wpływ ryzyka stopy procentowej na wynik finansowy (okres 12 miesięcy) |
|||
| + 1 p.p. | – 1 p.p. | + 1 p.p. | – 1 p.p. | |||
| Aktywa finansowe | ||||||
| Środki pieniężne | 245 359 | 2 454 | (2 454) | 388 944 | 3 889 | (3 889) |
| Środki zgromadzone w ramach Funduszu Likwidacji Kopalń | 141 591 | 1 416 | (1 416) | 133 998 | 1 340 | (1 340) |
| Należności z tytułu dostaw i usług oraz pozostałe należności | 350 279 | 3 503 | (3 503) | 427 935 | 4 279 | (4 279) |
| Wpływ na wynik przed opodatkowaniem | 7 373 | (7 373) | 9 508 | (9 508) | ||
| Podatek 19% | (1 401) | 1 401 | (1 807) | 1 807 | ||
| Wpływ na wynik po opodatkowaniu | 5 972 | (5 972) | 7 701 | (7 701) | ||
| Zobowiązania finansowe | ||||||
| Kredyty, pożyczki i dłużne papiery wartościowe | (7 255 663) | (72 557) | 72 557 | (9 207 397) | (92 074) | 92 074 |
| Instrumenty pochodne | (139 673) | − | − | (23 802) | − | − |
| Wpływ na wynik przed opodatkowaniem | (72 557) | 72 557 | (92 074) | 92 074 | ||
| Podatek 19% | 13 786 | (13 786) | 17 494 | (17 494) | ||
| Wpływ na wynik po opodatkowaniu | (58 771) | 58 771 | (74 580) | 74 580 | ||
| Razem | (52 799) | 52 799 | (66 879) | 66 879 | ||