Rzeczowe aktywa trwałe wyceniane są według ceny nabycia lub kosztu wytworzenia pomniejszonegoo zakumulowaną amortyzację oraz zakumulowane odpisy aktualizujące z tytułu utraty wartości.
Późniejsze nakłady uwzględnia się w wartości księgowej danego rzeczowego aktywa trwałego lub ujmuje jako odrębne rzeczowe aktywo trwałe (tam, gdzie jest to właściwe) tylko wówczas, gdy jest prawdopodobne, że z tytułu tej pozycji nastąpi wpływ korzyści ekonomicznych do Grupy, zaś koszt danej pozycji można wiarygodnie zmierzyć. Wszelkie pozostałe wydatki na naprawę i konserwację odnoszone są do zysków lub strat w okresie obrotowym, w którym je poniesiono.
Ujęte w wartości początkowej środków trwałych koszty likwidacji kopalń podlegają amortyzacji taką metodą, jaką amortyzowane są środki trwałe, których dotyczą, począwszy od momentu rozpoczęcia użytkowania danego środka trwałego, przez okres ustalony w planie likwidacji grup obiektów w ramach przewidywanego harmonogramu likwidacji kopalni.
Grunty nie podlegają amortyzacji. Amortyzację innych środków trwałych nalicza się metodą liniową przez oszacowany okres użytkowania lub metodą naturalną w oparciu o długość eksploatowanych ścian (w przypadku wyrobisk eksploatacyjnych). Podstawę naliczania amortyzacji stanowi wartość początkowa pomniejszona o wartość końcową, jeżeli jest istotna. Każda istotna część składowa pozycji rzeczowego aktywa trwałego o różnym okresie użytkowania amortyzowana jest osobno.
Amortyzację rozpoczyna się naliczać, gdy składnik aktywów jest dostępny do użytkowania. Zakończenie amortyzacji następuje wtedy, gdy składnik aktywów zostanie przeznaczony do sprzedaży zgodnie z MSSF 5 lub gdy zostanie usunięty ze sprawozdania z sytuacji finansowej, w zależności który moment nastąpi wcześniej.
W ramach swojej działalności Grupa otrzymuje nieodpłatnie środki trwałe, które wyceniane są w wartości godziwej na moment początkowego ujęcia. Grupa wykazuje je jako rzeczowe aktywa trwałe, a ich wartość (przyłącza, usunięcia kolizji) odnoszona jest jednorazowo w pozostałe przychody operacyjne w momencie ich otrzymania (za wyjątkiem otrzymania infrastruktury oświetleniowej w zamian za świadczenie usług – wówczas rozliczane są w czasie).
Koszty finansowania zewnętrznego
Koszty finansowania zewnętrznego, które można bezpośrednio przyporządkować nabyciu, budowie lub wytworzeniu dostosowywanego składnika aktywów, aktywuje się jako część ceny nabycia lub kosztu wytworzenia tego składnika aktywów. Pozostałe koszty finansowania zewnętrznego ujmuje się jako koszt w okresie, w którym są ponoszone.
Aktywowanie kosztów finansowania zewnętrznego rozpoczyna się w późniejszym terminie z dwóch: rozpoczęcie inwestycji lub rozpoczęcie finansowania. Grupa zaprzestaje aktywowania kosztów finansowania zewnętrznego w momencie oddania do użytkowania aktywa trwałego. Grupa zawiesza aktywowanie kosztów finansowania zewnętrznego w dłuższym okresie, w którym zawiesiła prace związane z dostosowywaniem składnika aktywów.
Okresy ekonomicznej użyteczności i wartość końcowa
Wysokość odpisów amortyzacyjnych jest ustalana na podstawie przewidywanego okresu ekonomicznego użytkowania składników rzeczowych aktywów trwałych. Weryfikacja przeprowadzona w roku bieżącym skutkowała zmianami okresów amortyzacji. Ich wpływ w 2021 r. na wysokość amortyzacji będzie wynosił (3 461) tys. zł.
Weryfikacji wartości końcowej i okresów użytkowania rzeczowych aktywów trwałych dokonuje się co najmniej raz w ciągu roku obrotowego. Każda zmiana okresu amortyzacji wymaga uzasadnienia i powoduje korektę dokonywanych w następnych latach obrotowych odpisów amortyzacyjnych.
Na każdy dzień bilansowy kończący rok obrotowy przeprowadza się ocenę wystąpienia przesłanek wskazujących na możliwość utraty wartości składników aktywów zgodnie z MSR 36. W przypadku stwierdzenia istnienia przesłanek przeprowadza się test na utratę wartości zgodnie z MSR 36 (część niniejszego sprawozdania dotycząca utraty wartości aktywów niefinansowych).
Okresy użytkowania rzeczowych aktywów trwałych wynoszą:
budynki i budowle | 10 – 80 lat |
w tym sieci energetyczne | 33 lata |
budowle (wyrobiska eksploatacyjne) amortyzacja metodą naturalną w oparciu o długość eksploatowanych ścian | |
urządzenia techniczne i maszyny | 2 – 50 lat |
środki transportu | 3 – 30 lat |
pozostałe rzeczowe aktywa trwałe | 3 – 25 lat |
Oszacowanie okresu żywotności kopalni oraz zasobów węgla
Aktualnie okres żywotności kopalni (LWB) oszacowany jest na 2051 rok, i nie uległ on zmianie w porównaniu do ostatniego, rocznego sprawozdania finansowego za 2019 rok. Faktyczny termin likwidacji kopalni może jednak różnić się od szacowanego przez Grupę. Wynika to z uwzględnienia w wyliczeniu szacowanego okresu żywotności kopalni wyłącznie zasobów operatywnych węgla dostępnych na dzień sprawozdawczy. Ewentualny spadek popytu na węgiel Grupy może powodować obniżenie wydobycia poniżej zdolności produkcyjnych co wpłynie na wydłużenie okresu żywotności kopalni.
Rzeczowe aktywa trwałe
Za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2020 r.:
Grunty | Budynki i budowle | Urządzenia techniczne i maszyny | Środki transportu | Inne środki trwałe | Środki trwałe w budowie | Ogółem | ||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
w tym wyrobiska | ||||||||
Wartość brutto | ||||||||
Stan na 1 stycznia 2020 | 120 238 | 17 537 426 | 1 669 857 | 14 710 216 | 368 826 | 792 254 | 1 132 323 | 34 661 283 |
Przeniesienia | 1 752 | 1 145 338 | 279 922 | 990 211 | 22 968 | 112 279 | (2 240 001) | 32 547 |
Nabycie | – | (42 823) | – | (7 204) | 1 500 | 4 613 | 2 292 130 | 2 248 216 |
Zbycie | (115) | (82) | – | (400) | (5 750) | (18 154) | – | (24 501) |
Zaniechanie inwestycji | – | – | – | – | – | – | (12) | (12) |
Likwidacja | (214) | (139 536) | (84 770) | (19 347) | (4 978) | (4 629) | – | (168 704) |
Pozostałe | (3 156) | 75 872 | – | 2 620 | − | (2 477) | 12 412 | 85 271 |
Stan na 31 grudnia 2020 | 118 505 | 18 576 195 | 1 865 009 | 15 676 096 | 382 566 | 883 886 | 1 196 852 | 36 834 100 |
Skumulowana amortyzacja (umorzenie) | ||||||||
Stan na 1 stycznia 2020 | – | (5 995 024) | (459 045) | (5 140 290) | (147 049) | (449 694) | (2 656) | (11 734 713) |
Zbycie | 4 | 73 | – | 379 | 4 321 | 18 154 | – | 22 931 |
Amortyzacja | – | (722 661) | (163 343) | (698 378) | (24 981) | (58 734) | – | (1 504 754) |
Likwidacja | – | 101 832 | 55 678 | 17 985 | 6 167 | 4 598 | – | 130 582 |
Pozostałe | – | 153 | 8 | 1 154 | – | 1 036 | – | 2 343 |
Stan na 31 grudnia 2020 | 4 | (6 615 627) | (566 702) | (5 819 150) | (161 542) | (484 640) | (2 656) | (13 083 611) |
Odpisy aktualizujące | ||||||||
Stan na 1 stycznia 2020 | (1 635) | (461 429) | – | (965 641) | (3 435) | (5 006) | (18 620) | (1 455 766) |
Zmniejszenia | 225 | 26 242 | – | 28 151 | 94 | 250 | 1 050 | 56 012 |
Zwiększenia | (965) | (1 023 345) | – | (2 321 304) | (10 694) | (14 940) | (75 765) | (3 447 013) |
Stan na 31 grudnia 2020 | (2 375) | (1 458 532) | – | (3 258 794) | (14 035) | (19 696) | (93 335) | (4 846 767) |
Wartość netto na 1 stycznia 2020 | 118 603 | 11 080 973 | 1 210 812 | 8 604 285 | 218 342 | 337 554 | 1 111 047 | 21 470 804 |
Wartość netto na 31 grudnia 2020 | 116 134 | 10 502 036 | 1 298 307 | 6 598 152 | 206 989 | 379 550 | 1 100 861 | 18 903 722 |
Na rzeczowych aktywach trwałych nie ustanowiono zabezpieczeń. Koszty finansowania zewnętrznego aktywowane w 2020 r. były nieistotne.
Za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2019 r.:
Grunty | Budynki i budowle | Urządzenia techniczne i maszyny | Środki transportu | Inne środki trwałe | Środki trwałe w budowie | Ogółem | ||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
w tym wyrobiska | ||||||||
Wartość brutto | ||||||||
Stan na 1 stycznia 2019 | 114 786 | 16 376 934 | 1 465 088 | 14 196 007 | 344 174 | 674 706 | 1 336 239 | 33 042 846 |
Korekta wynikająca z wdrożenia MSSF 16 | – | – | – | – | (10 028) | – | – | (10 028) |
Stan na 1 stycznia 2019 po korekcie | 114 786 | 16 376 934 | 1 465 088 | 14 196 007 | 334 146 | 674 706 | 1 336 239 | 33 032 818 |
Nabycie | – | 7 213 | – | 229 189 | 1 409 | 6 178 | 1 936 810 | 2 180 799 |
Zbycie | (50) | (339) | – | (172) | (8 540) | (43) | – | (9 144) |
Przeniesienia | 5 528 | 1 375 054 | 410 125 | 320 884 | 47 444 | 110 968 | (2 137 891) | (278 013) |
Przeniesienie do aktywów trwałych przeznaczonych do sprzedaży | – | (35) | – | – | – | – | – | (35) |
Likwidacja | – | (305 206) | (205 356) | (38 122) | (5 849) | (3 622) | – | (352 799) |
Przeniesienie do nieruchomości inwestycyjnych | – | (43) | – | – | – | – | – | (43) |
Zaniechanie inwestycji | – | – | – | – | – | – | (120) | (120) |
Pozostałe | (26) | 83 848 | – | 2 430 | 216 | 4 067 | (2 715) | 87 820 |
Stan na 31 grudnia 2019 | 120 238 | 17 537 426 | 1 669 857 | 14 710 216 | 368 826 | 792 254 | 1 132 323 | 34 661 283 |
Skumulowana amortyzacja (umorzenie) | ||||||||
Stan na 1 stycznia 2019 | – | (5 514 659) | (446 214) | (4 502 257) | (140 122) | (399 340) | (2 656) | (10 559 034) |
Korekta wynikająca z wdrożenia MSSF 16 | – | – | – | – | 2 981 | – | – | 2 981 |
Stan na 1 stycznia 2019 po korekcie | – | (5 514 659) | (446 214) | (4 502 257) | (137 141) | (399 340) | (2 656) | (10 556 053) |
Amortyzacja | – | (721 026) | (176 070) | (670 746) | (23 817) | (54 593) | – | (1 470 182) |
Zbycie | – | 189 | – | 121 | 6 628 | – | – | 6 938 |
Likwidacja | – | 239 057 | 161 834 | 32 747 | 7 371 | 3 641 | – | 282 816 |
Pozostałe | – | 1 415 | 1 405 | (155) | (90) | 598 | – | 1 768 |
Stan na 31 grudnia 2019 | – | (5 995 024) | (459 045) | (5 140 290) | (147 049) | (449 694) | (2 656) | (11 734 713) |
Odpisy aktualizujące | ||||||||
Stan na 1 stycznia 2019 | (1 459) | (467 947) | – | (960 022) | (3 480) | (4 870) | (18 641) | (1 456 419) |
Zmniejszenia | – | 12 785 | – | 8 022 | 52 | 32 | 260 | 21 151 |
Zwiększenia | (176) | (6 267) | – | (13 641) | (7) | (168) | (239) | (20 498) |
Stan na 31 grudnia 2019 | (1 635) | (461 429) | – | (965 641) | (3 435) | (5 006) | (18 620) | (1 455 766) |
Wartość netto na 1 stycznia 2019 | 113 327 | 10 394 328 | 1 018 874 | 8 733 728 | 200 572 | 270 496 | 1 314 942 | 21 027 393 |
Korekta wynikająca z wdrożenia MSSF 16 | – | – | – | – | (7 047) | – | – | (7 047) |
Wartość netto na 1 stycznia 2019 po korekcie | 113 327 | 10 394 328 | 1 018 874 | 8 733 728 | 193 525 | 270 496 | 1 314 942 | 21 020 346 |
Wartość netto na 31 grudnia 2019 | 118 603 | 11 080 973 | 1 210 812 | 8 604 285 | 218 342 | 337 554 | 1 111 047 | 21 470 804 |
Przyszłe umowne zobowiązania związane z nabyciem rzeczowych aktywów trwałych zaciągnięte na koniec okresu sprawozdawczego, lecz jeszcze nie ujęte w sprawozdaniu z sytuacji finansowej, wynoszą 1 067 174 tys. zł na dzień 31 grudnia 2020 r. (1 306 454 tys. zł na dzień 31 grudnia 2019 r.).